Tranh chấp lao động buộc/không buộc thông qua thủ tục hòa giải
LexNovum Lawyers
09/07/2025
Hiện nay, trong bối cảnh thị trường lao động biến động liên tục bởi nhiều yếu tố như cắt giảm nhân sự do tình hình kinh tế, thay đổi cơ cấu doanh nghiệp, chuyển đổi công nghệ hoặc gia tăng ứng dụng tự động hóa, dẫn đến gia tăng nguy cơ phát sinh tranh chấp lao động (“TCLĐ”) giữa Người sử dụng lao động (“NSDLĐ”) và Người lao động (“NLĐ”). Theo Bộ luật Lao động 2019 (“BLLĐ 2019”), không phải mọi TCLĐ đều bắt buộc thông qua thủ tục hòa giải trước khi đưa ra yêu cầu giải quyết tại tòa án hoặc Hội đồng trọng tài lao động. Việc bắt buộc hay không phụ thuộc vào từng loại tranh chấp, cụ thể như sau:
(Kính mời Quý độc giả tham khảo bài viết: “Tranh chấp lao động và các phương thức giải quyết ngoài Tòa án” để có cái nhìn tổng quát liên quan đến việc giải quyết các tranh chấp lao động).
Như vậy, có thể thấy hòa giải là thủ tục bắt buộc đối với hầu hết các loại TCLĐ cá nhân và tất cả TCLĐ tập thể. Tuy nhiên, với các loại tranh chấp mà pháp luật lao động không bắt buộc thông qua thủ tục hòa giải thì NLĐ hoặc NSDLĐ có thể yêu cầu hòa giải hay không?
LNV sẽ tiến hành giải đáp câu hỏi trên thông qua Bản án số 20/2025/LĐ-ST ngày 17– 01 – 2025 của Tòa án nhân dân TP. Thuận An, tỉnh Bình Dương (“Bản án số 20”), tranh chấp giữa NLĐ là bà Hoàng Thị M (“Bà M”) với NSDLĐ là Công ty TNHH J.CO,.LTD (“Công ty J1”). Theo đó, Công ty J1 chưa thực hiện nghĩa vụ thanh toán BHXH cho Bà M theo quy định pháp luật, chưa ban hành quyết định thôi việc, và chưa chốt sổ BHXH cho Bà M. Vì vậy, Bà M đã nộp đơn yêu cầu hòa giải TCLĐ tại Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố T. Các phiên hòa giải được tổ chức vào ngày 28/02/2024 và 06/03/2024, nhưng Công ty J1 không thực hiện cam kết theo biên bản hòa giải. Sau đó, bà M khởi kiện yêu cầu Công ty J1 đóng tiền BHXH và chốt sổ BHXH cho bà từ tháng 5/2023 đến tháng 12/2023.
Có thể thấy, theo quy định tại Điều 188.1.d BLLĐ 2019, tranh chấp về BHXH không bắt buộc phải thông qua thủ tục hòa giải mà có thể trực tiếp khởi kiện đến Tòa án hoặc yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết theo quy định tại Điều 189 BLLĐ 2019. Mặc dù vậy, NLĐ vẫn có quyền lựa chọn yêu cầu hòa giải trước khi khởi kiện. Tuy nhiên, LNV xin lưu ý rằng, Quyết định của Tòa án mang tính chung thẩm và có hiệu lực ràng buộc cao hơn so với biên bản hòa giải. Theo đó, NLĐ và NSDLĐ có thể cân nhắc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp với tình hình thực tế và nhu cầu của mình.
Tóm lại, hòa giải là một công cụ hiệu quả giúp NSDLĐ và NLĐ giải quyết TCLĐ nhanh chóng, tiết kiệm và bảo mật. Tuy nhiên, không phải mọi tranh chấp đều bắt buộc hòa giải trước khi khởi kiện. Việc nắm rõ các trường hợp buộc hoặc không buộc hòa giải theo BLLĐ 2019, cùng với thực tiễn xét xử thông qua Bản án số 20, sẽ giúp NLĐ và doanh nghiệp chủ động hơn trong việc xử lý mâu thuẫn trong quan hệ lao động, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
LNV hy vọng bài viết sẽ mang đến nhiều thông tin hữu ích về giải quyết TCLĐ cho Quý độc giả. Trường hợp cần được tư vấn đề các vấn đề liên quan đến giải quyết TCLĐ, Quý Khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp với LNV để nhận được tư vấn pháp lý chuyên sâu.
Người thực hiện: Luật sư Phan Nhi, Thực tập sinh Ngọc Chi
Lưu ý: Bài viết này được thực hiện dựa trên quy định của pháp luật Việt Nam (hiện hành) và kinh nghiệm thực tế. Những thông tin tại bài viết này chỉ nên được sử dụng nhằm mục đích tham khảo. Chúng tôi không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý đối với bất kỳ cá nhân, tổ chức nào sử dụng thông tin tại bài viết này ngoài mục đích tham khảo. Trước khi đưa ra bất kỳ sự lựa chọn hoặc quyết định nào, Quý khách vui lòng tham vấn thêm các khuyến nghị một cách chính thức, hoặc liên hệ LexNovum Lawyers để nhận được sự tư vấn chuyên sâu từ chúng tôi.
Vui lòng trích dẫn nguồn “LexNovum Lawyers” khi sử dụng hoặc chia sẻ bài viết này tại bất kỳ đâu.
